PLAK KOLEKSİYONU YAPMAK İSTEYENLER İÇİN...

   Plaklar...Modası hiç geçmemiş ve geçmeyecek olan,müziğin ruhuna en yakışan ve en kalitelisini sunan materyaller...Kimimiz sadece resimlerden ya da filmlerden  görmekle yetindik,kimimiz belki heves edip bir tane(eski ya da yeni basım) satın aldı.Kimimiz aileden torpilliydi ve hazır bir plak arşivinin içine doğdu.Kimimiz de o kadar şanslı değildi,o  yüzden  tutkuyla bağlandığı bu yuvarlak tılsımın peşinden bit pazarlarını, sahafları,eskicileri arşınladı durdu.

   Evet,plak almak plaklara dokunmak hele hele  onlardan geniş ve zengin bir dünya kurmak çok çekici geliyor insana.Ama bunu yaparken bazı şeylere dikkat etmek gerekiyor(özellikle plak toplamaya yeni başlamış ya da başlayacak olanlar için) bu noktalara dikkat edelim ki bimbir hevesle aldığımız plağımızla eve döndüğümüzde hüsran yaşamayalım.Maddi kaynaklarımızı zorlamadan ve çarçur etmeden arzuladığımız plakları gönül arşivimize katabilelim.

   Ben de bugün sizlere-nacizane bildiğimle-bu püf noktalardan bahsedeceğim

   Heves ettiniz,istediniz ve artık içinizdeki sesi susturamadığınızdan kelli plak almaya,arşivinize ufaktan ufaktan başlamaya karar verdiniz.Peki nereden başlamalı?

   Öncelikle bir liste çıkarmalısınız.Ama genel geçer sanatçı isimleriyle,sırf popüler diye  almaya heves ettiklerinizle değil.Gerçekten hep dinlediğiniz,sevdiğiniz şarkı ve şarkıcıları yazın.Aslında liste yapma düşüncesi bu aşamada biraz yavan geliyor insana ama o ilk heyecanla kendinizi kaybetmenize ve özellikle maddi anlamda,türlü yerlere sapıp kendinizi zorlamanıza mani olması açısından  tavsiye ederim.Bir nevi denetçi olacaktır.Nasıl aç karnına alışveriş yapmak size almayacağınız şeyleri aldırıp pişman edebiliyorsa,plak işinde de o ilk şevk ve heyecanınız sizi isteklerinizden çok farklı yerlere sürükleyebilir.Ve daha en başında  emeğinize,hevesinize gölge düşürür.
   Listenizde plak isimleri olması şart değil,sadece sanatçı isimlerinden de yola çıkabilirsiniz.Ama kafanızda en azından longplay mi yoksa kırkbeşlik mi istediğinize dair bir fikriniz olsun.
   Kaba taslak da olsa isteklerinize ve imkanlarınıza göre bir liste oluşturdunuz.Bu aşamada internet size çok yardımcı olur.Öncelikle sitelere girip,listenize eklediğiniz plak ve sanatçılar hakkında araştırma yapmalısınız.Diskografi siteleri,nostalji siteleri,müzik siteleri,sanatçıların kendi web siteleri ve hatta alışveriş siteleri bu konuda dağarcığınızı epey geliştirebilir.Diyelim ki listenizin en başında Barış Manço var,ama herhangi bir plağını belirlemediniz.Girin bu sitelere.Plakları inceleyin.En sevdiğiniz iki şarkısı önlü arkalı bir 45likteyse listenizin plaklar kategorisine,bu plağın ismini ekleyin.Ya da bir baktınız  sevdiğiniz birden fazla parçası bir longplayde toplanmış o zaman o lpnin ismini not edin.İsmini almakla kalmayın plağın kapağını da iyi inceleyin.Piyasada farklı kapaklar içinde satılan dünya kadar plak var  dolayısıyla yanıltıcı olabiliyorlar.Alacağınız plağın kapağını da bilirseniz böyle yanılgılara düşmezsiniz.
   Alacağınız plakları da belirledikten sonra sıra geldi bütçe ayarlamasına.Yine internet ortamındaki bu siteler size istediğiniz plağın fiyatını(ortalama da olsa) gösterecektir.Ve siz de kendinizi buna göre ayarlayabilirsiniz.Ama bunun için internet yetmiyor.Dışarı çıkın ve gezin.Araştırın.Sahafları,bit pazarlarını ve tabi plakçıları.Sorun,soruşturun,inceleyin.Ne kadar çok yerden fiyat alırsanız o kadar iyi olur.Böylece piyasanın da yavaş yavaş bileni olursunuz.En uygun yeri bulup  tatlı tatlı alışverişinizi yaparsınız.(öyle kelli felli plakçılara antikacılara giderseniz gözünüz korkmasın.Yaşadığınız yerde hiç size uygun bir yer yoksa,alışveriş sitelerinde özellikle açık arttırmayla plaklar çoğu zaman piyasa değerinin altında gidiyor.Olmadı bu sitelerden kendi çapınızda yapabilirsiniz alışınızı.Ama bazı antikacı amcalar da hakkaten çok uygun fiyatlara verebiliyorlar plakları.Artık orası da şans işi)
Şimdi her şey hazır.Hedefiniz belli  ona ulaşmak için her tür donanıma sahipsiniz.Ama almayı kafaya koyduğunuz plak acaba buna değer mi?O plak sizi mutlu edebilir mi?Yani işin özü   plağın kondisyonu nasıl?
Gene Barış Manço üzerinden örnek vereyim sizlere.Aşağıda Barış abimizin Nick The Chopper plağının iki halini görüyorsunuz.


   

                


Birinci plak gayet  temiz bir kaba sahip zaten plak ve kap kondisyonu da 9 olarak belirtilmiş(internetten alım yapıyorsanız siz gene de bir miktar şüphe edin verilen rakamlardan).Demek ki plağımız iyi durumda.Kötü veya uzun süre kullanımda plaklarda oluşabilen çizik,kırık veya  atlama takılma yok(varsa belirtilmesi gerekir tabi)
Diğeri ise hem kapak hem de plak kondisyonu düşük bir plak.
Peki hangisini almalı.İlki daha mantıklı elbette değil mi?Ama diyelim ki sizin ayırdığınız bütçe iyi olan plağın fiyatının altında kalıyor.Bu durumda tavsiyem  sırf uygun diye düşük kondisyonlu plağı alacağınıza azıcık daha sabredip,daha temiz olana sahip olmaktır.Yoksa o yıpranmış plağı dinlerken hevesiniz kursağınızda kalabilir ve siz şarkıların her anını keyiften uzak dinlersiniz.Bu da daha yolun en başından sizi soğutabilir.

   Plağın fiziksel durumunda gözetilmesi gereken noktaları da sıralayayım şöyle;bir kere şunu bilmek gerekir en güzel plak seçme yöntemi plağa dokunmaktır.Onu ele almak incelemektir.Plak yüzeyinde derin çizikler asla olmamalı.İnce kılcal bazı yüzeysel çizikler olabilir,bunlar doğaldır ama bunların plağın canına okumayan cinsten olması gerekir.Sonra plağın kenarlarında şarkı kısımlarını içerecek şekilde kırık olmamalı,şarkı kısmı neresi derseniz,plağın üstünde gözle ayırdedilebilen dairesel bölgeler vardır.Bu bölgeler her bir şarkının alanını gösterir bize.İşte kırık varsa bile asla ve asla bu alanları etkilememelidir. Vee bir diğer düşmemeniz gereken tonga da bazı plaklar bombeli oluyor efendim.Belki ilk bakışta anlaşılmıyor bu durum,o yüzden incelediğini her plağı göz hizanızda yatay tutarak plakta bombeli bir hal var mı yok mu iyice inceleyin emin olun(benim  acemilik zamanımda yediğim kazığı siz yemeyin efem)bombe,çizik,kırık gibi durumlar yalnızca plağınızın değerini düşürmez aynı zamanda pikapınıza ve iğnenize de zarar verir(bu konuda da daha sonra bir yazı hazırlayabilirim)o yüzden plakları inceleyin,ince eleyip sık dokuyun efem.

Plak koleksiyonculuğunda ilerlediğiniz zaman artık bir plağın  temiz olması bile size yetmeyebilir.O zamanda plağın nerde basıldığı,ülkede ve dünyada kaç adet basıldığı gibi unsurlar işin içine girecek.Ve bir plağı kıymetini arttıran diğer unsur,plağın baskısı.İlk baskı plaklar her zaman daha değerlidir elbette.Ha biz plağın kaçıncı baskı olduğunu nasıl biliriz derseniz plak koleksiyonunuzu o raddeye getirdiğinizde tekrar konuşuruz bu mevzuları.

Plakları aldınız aldınız aldınız,beşer onar birikmeye  başladılar.Eee peki nereye koyacaksınız onları.Yoksa o kadar emek verdikten sonra kaldırıp alelade bir kenara mı bırakacaksınız?
Yapmayın!.Sizin aileniz size böyle bir miras bırakmadı belki(benimkiler bırakmadı mesela)bari siz çocuklarınızı bu mirastan mahrum bırakmayın.Bu güzellik sizin için birkaç dinlemeden sonra kenara atılacak bir zevk olmasın.Plakları gerçekten sevin ve gerçekten sevip değer veriyorsanız onları iyi muhafaza edin.
Plaklarınız asla üst üste koymayın.Mümkünse plaklarınız için bir raf,bir dolap veya uygun bir kutu belirleyin.Plakları yere dik olacak şekilde sıralayın

   Ne çok sıkışık ne çok aralı.Plaklarınızın hepsi dik konumda olsun.Çok eğik hallerden koruyun onları.Plaklar malzemesi gereği ortamın neminden,sıcaklığından etkilenirler.Ani sıcaklık değişimlerinde eğilip bükülebilirler.Bu yüzden ortamın sıcaklığını oda sıcaklığında ve dört mevsim sabit tutmaya çalışın.Direk güneş ışığına maruz bırakmayın.
   Longplayler bir grup,45liklerinizi bir grup yaparak rafınıza dizin.Kapaklı,tozu pisliği içeri geçirmeyen iyi malzemeden bir dolap plaklar için iyi  bir koruyucu olacaktır.Daha da güzeli artık özellikle internette plaklar için özel koruma kapları satılıyor.Pvc ya da naylon malzemeden yapılan bu şeffaf  gereçler hem plakları hem de plakların kaplarını muhafaza etmekte çok işe yarıyorlar.ya da elinizde orjinal kapağı olmayan plaklarınız varsa bunlar için de özel hazırlanan zarflardan edinebilirsiniz.Bunlardan edinerek plaklarınızın korumasına koruma katabilirsiniz.

    Ve son olarak da pikapınızda kaliteli iğne kullanın.İğnenizi en azından yılda bir kez olsun değiştirin.Böylece çalma esnasında plakta oluşan elektriğin ve iğneden biriken tozun plağa verdiği zararı da en aza indirmiş,plak zevkinizi uzun ömürlü kılmış olursunuz.Ve plaklarınız dinlediğiniz her keyifli anınızda belki bu yazıyı ve bendenizi,alibeyamcayı anarsınız :)



       Keyifli dinlemeler,bol nostaljiler…